სულში ჩაბუდებულ დარდს გავექეცი. უკან მოვიტოვე: კორპუსები, აქეთ – იქით მიმოფანტული მანქანები, ქალაქები… ჩემ ბავშვობის სახლისკენ მიმავალ უსწორმასწორო და მიხვეულ-მოხვეულ გზას დავადექი. უკვე თოვს, თოვს ჩუმად. თოვლიან გზაზე მოცურებული მანქანის ხმის გაგონებამდე სიჩუმეა. მშვიდიც და ამოუცნობიც. ქარის ერთ დაბერვა და თოვლიანი ნამქერი ეყრება მანქანას. შიშის გემოთი გაჟღენთილი სულ სხვა სევდა დამეუფლა. მომეჩვენა, ვერასდროს დავაღწევდი თავს მის მარწუხებს.
ინათა. უკვე ჩემს მთავარ სახლში ვარ – ფშავში. სახეზე მშვიდი, ცარიელი ღიმილით გადაკრულს გამეღვიძა. ოთახში პაპაჩემი შემოვიდა, თოვლიანი შეშა შემოიტანა და ღუმელში ცეცხლი შეანთო. შემდეგ ჩაიდნის ხმაც მომესმა სამზარეულოდან და პიტნის ჩაის სურნელმაც შემოაღწია ჩემამდე. არის ამაში რაღაც, ამ ამბავში, რაღაც სხვა და აუცილებელი. პაპაჩემის დანაოჭებული ხელების და აციმციმებული თვალების ყურება მოკლემეტრაჟიან ფილმს ჰგავს, რომელმაც აიცილა ზურგში მოხვედრილი ყველა ტყვია. განვლო მისმა; დარდმა, სიხარულმა, განუმეორებელმა და მრავლისმთქმელმა ცხოვრებამ.
კარები გამოვაღე, ღრმად ჩავისუნთქე და გარეთ გავედი. არაგვის ხმის მოსმენაში გარინდულმა თვალი მოვკარი: ციგით ხელში, თოვლში სასრიალოდ გამოსულ ბავშვს. ცვივა უზარმაზარი თოვლის ფთილები და ადნება ბავშვს ისედაც წითელ ღაწვებზე. ზამთარში შენახულ სიყვარულს მხოლოდ ის თუ გაიგებს, მხოლოდ ის თუ იგრძნობს, ვფიქრობ და მეღიმება. ფეხი წინ გადავდგი. ერთი, ორი, სამი… ხუთ ნაბიჯს გავცდი, ბავშვს მივუახლოვდი.
– გამარჯობა! – მომესალმა.
– გამარჯობა. – მივუგე მე. მთების შუაგულში ჩამომდგარი სიჩუმე ისევ მე დავარღვიე და ვკითხე:
– კარგია, აქ, სოფელში?
– კი!.. – დაუფიქრებლად მიპასუხა.
– აქ, რომ გაყინულია ყველაფერი: მიწა, ტყე და ცხოვრება?
– მერე რა. დედაჩემს ჩემი ცივი ხელი ყოველთვის ხელში უჭერია და ათბობს. ჩვენ ვოცნებობთ ერთად, ერთი ოცნებით. ყოველ საღამოს ერთმანეთს ბუხრისპირულ ამბებს ვუზიარებთ. იცით, ამ დროს მე არ მეშინა სიცივის, არც ოთახში შემოჭრილი ქარის, მე არ მეშინია, სიბნელის, არც მარტოობის. მე მაქვს ერთი სამყარო, საკმარისი სითბოთი და მე ვარ თბილად და უსაფრთხოდ.
ყოველ დილით გააღე გომურის კარი, ძროხა გამოუშვი, მერე წყაროზე ჩაიყვანე და წყალი დაალევინე. ფეხსაცმელში თოვლი თუ ჩაგეყრება და ფეხი გაგეყინება, ეგ არაფერი, სახლში მისული ღუმელთან გათბები. შემდეგ შეშა უნდა დაჭრა. სახლში შეიტანო… ბოლოს შეგიძლია გაერთო კიდეც. თოვლში იგუნდავო, ისრიალო… სწორედ ამიტომ მიყვარს სოფელი.
– აქ რომ ბევრი საქმეა? წარმოიდგინე: ქალაქში ხარ, ბევრი მეგობარი გყავს, მაღაზიებში დადიხარ, უამრავ ტკბილეულს ჭამ და ყველა სურვილი გისრულდება. წახვიდოდი?
– არა! აქ ჩემი ცხოვრებაა. ყველა, რომ იქ წავიდეს, აქაურობას რა ეშველება? – აი, ასეთ მომენტში ყველა სიტყვა აზრს კარგავს და უაზროდ დარჩენილ სიმბოლოთა ჯგუფს ემსგავსება, რომელთაც არანაირი მნიშვნელობა არ გააჩნია. სუნთქვა შემეკრა, თითქოს ამაოდ ვცდილობდი იქვე არ ჩამოვშლილიყავი და უფრო მეტ ნაწილად არ გავფანტულიყო ჩემი სხეული. არ მესმის, რატომ ეცლებიან ადამიანები მთებს, იმ მთებს, რომელთაც თითოეული მათგანი ასე საიმედოდ შეიხორცეს კანქვეშ. ვინ იცის.
კვლავ საქორწილოდ გამზადებულ თეთრ კაბაში გამოწყობილ მთებს გავხედე. ჩამოიარა ღრუბლების მიღმა დარჩენილმა თოვლმა, ყველა თოვლში ჩარჩენილმა დარდმა და სიხარულმა. ჩამოიარა და წაშალა ბილიკები ეზოში, წაშალა ნასახლარების და ადამიანის კვალი.
